Elektrikte kayıp kaçak bedeli, vatandaşın sırtına yüklendi

Anayasa Mahkemesi, tüketicilerin isyan ettiği kayıp kaçak bedeliyle ilgili kararını açıkladı.

Kararda, kayıp kaçağın dağıtım şirketinin hedeflediği kayıp kaçak oranından fazla olması halinde, bu farkın dağıtım şirketi tarafından ödenmesinin makul bir denge olduğu belirtildi.

AYM’nin kararıyla birlikte kayıp-kaçak bedellerinin iadesi için açılan binlerce davada düşecek. Tüketiciler AYM’den vize alan kayıp kaçak bedellerini ödemeye devam edecek.

Hürriyet’in haberine göre tüketici dernekleri, elektrik faturalarındaki bedelin yüzde 40’ının kayıp kaçak, dağıtım, iletim, perakende satış hizmet ve sayaç okuma bedeli adı altında haksız bir biçimde vatandaştan alındığı iddiasıyla dava açmıştı.

Yargıtay tüketiciyi haklı bulmuştu

Yargıtay da 2014’te tüketicileri haklı bulunca, yasa değişikliği yapılmış ve bu bedellerin alımı mevzuatla uyumlu hale getirilmişti. Ancak hem CHP hem de 26 mahkeme değişiklikleri iki yıl önce AYM’ye götürmüştü.

AYM, 28 Aralık 2017’de kayıp kaçak bedeliyle ilgili kararını verdi. Kayıp kaçak bedeli alınmasını Anayasa’ya aykırı görülmedi ve başvurular oyçokluğu ile reddedildi. AYM, sadece tüketici hakem heyetleri ile mahkemelerin açtıkları davaların sınırlanmasına ilişkin hükmü ise adil yargılanma hakkını ihlal edip, hak arama özgürlüğünü kısıtladığı gerekçesiyle iptal etti. Bu karar da 15 Şubat’ta Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.

Greenpeace’den çözüm: Çatıda güneş enerjisi

Konuyla ilgili Bianet’e konuşan Greenpeace Akdeniz İklim ve Enerji Kampanyası Sorumlusu Avukat Deniz Bayram, “Kaçak bedelinin tüketicinin cebinden çıktığı ve elektrik piyasasındaki faaliyetlere ilişkin hukuk devleti ve adalet kavramlarını birbirinden çok farklı yorumlayan Yargıtay ve AYM kararları ile tartışma şimdilik AYM tarafından tüketici aleyhine noktalandı” diye konuştu.

Avukat Bayram, “Bu gerçek bizi yeniden yerinde üretim ve tüketimi benimseyen, enerji demokrasisinin bel kemiği, çatılarda güneş enerjisinin hayata geçirilmesi talebine getiriyor. Çatılarda güneşten elektrik üretiminin yaygınlaşması demek, iletimde kayıp kaçak ve iletim maliyetlerini azaltmaya katkı sağlamak demek. Son dönemde, çatı tipi güneş enerjisi politikalarında önemli yasal gelişmeler gündemde” dedi.

Tüketici dernekleri: Haksızlığa bir haksızlık daha eklendi

Hürriyet’e konuşan Tüketici Dernekleri Federasyonu Başkanı Hasan Atak ise “Türkiye’nin de altına imza attığı evrensel tüketici hakları hiçe sayılmış ve maalesef kamu yararı ortadan kaldırılmış oluyor” diyerek, şu ifadeleri kullandı: “Elektriği çalan hırsızın üzerine gitmeyen ve kayıpları önlemek için yatırım yapmayan elektrik dağıtım şirketleri korunmuş ve ödüllendirilmiş oluyor. Teknik ve teknik olmayan kayıplara ilişkin maliyetler ile kesme-bağlama maliyeti, sayaç okuma maliyeti gibi maliyetler de yasal güvence altına alınarak tüketicilere yansıtılacak, haksızlığa bir haksızlık daha eklenmiş oluyor. Tüm bunların adı da hakkımızı arayacağımız ama artık güvenimizin de inancımızın da kalmadığı son nokta olan AYM kararı oluyor.”