Salvator Mundi kimdir - Leonardo Da Vinci'nin tablosunu kim satın aldı?

 Salvator Mundi eseri rekor fiyata satılınca tartışmalar da beraberinde geldi.

Leonardo da Vinci’nin ‘Erkek Mona Lisa’ olarak bilinen ‘Salvator Mundi’ (Dünyanın Kurtarıcısı) tablosu, 450.3 milyon dolara satılarak en pahalı eser oldu. New York'taki müzayedede alıcı açıklanmadı. Da Vinci, 1500 tarihli yağlıboya resminde, elinde kristal küre tutan Hz. İsa’yı tasvir ediyor.

Gazete Habertürk'ün haberine göre tablonun ilk sahiplerinden biri İngiltere Kralı I. Charles’tı. 1900’lere kadar kaybolan tablo, bir İngiliz sanat koleksiyoncusu tarafından satın alındı. 1958’de orijinal değil diye 60 dolara el değiştirdi. Sanatçıya ait olduğu 6 yıl önce ilan edildi; 2005’te Rus milyarder Rybolovlev 127.5 milyon dolara satın aldı.

TELEFONDAKİ MEÇHUL MİLYARDER

Eserin orijinal fiyatı 400 milyon dolardı. Vergi ve komisyonlarla 450 milyon dolara mal oldu. Müzayedeye telefonla katılan alıcılar da vardı. Eseri satın alan kişi de telefonun ucundaydı. Açık artırma 100 milyon dolarla başladı, 200 milyon dolarla kıran kırana yarışa girildi, 300 milyon dolardan sonrası çorap söküğü gibi geldi. 6 alıcıdan sonuncusu, fiyat 370 milyon dolarken 400 milyon dolara çıkarıp eseri satın aldı. Akla mantığa yatan bir şey degil. Çünkü eserin orjinalliği hâlâ tartışılıyor. Müzayedelerde görülmemiş bir durumdu, bir hamlede 30 milyon dolar artırmak.

ORİJİNALLİĞİ HÂLÂ TARTIŞILIYOR

"Salvator Mundi" başından beri "Erkek Mona Lisa" diye pazarlandı. Güçlü bir PR çalışması yapıldı. Çünkü uzun zamandır sektörde böyle ses getirecek açık artırma yoktu. Tablonun müzayededen önce promosyon videoları yapıldı. Leonardo Di Caprio gibi yıldızlar oynadı. Eseri sadece New York'ta 27 bin kişi gördü. Hong Kong, New York ve Londra'da teşhir edildi. Tablonun gerçek olup olmadıgı hâlâ tartışılıyor, eser uzun süredir kayıptı. Sanat dünyasının yarısı orijinal olmadıgını düşünüyor. Bana göre de çok fazla soru işareti ve ilginç detaylar var. Her şeyden önce Da Vinci, optik çalışmalara kendini vermiş bir bilim insanı. Işığın nasıl yansıdığı ve kırıldığını anlamak onda bir takıntı. Oysa tabloda optik prensipler hiçe sayılıyor. Cam ya da kristal, saydam bir küre veya lensten bakıldığında arkada bulunan cisimlerin büyümesi, şekil degiştirmesi beklenirken resimdeki kristal küre boş bir cam baloncugu andırıyor. Sanatçının resimde bu detaya yer vermemiş olması beklenmedik. Bir bilim dehası eserinde neden sanatını ve kuramını birleştirmekten kaçınsın? Tabloyu çıplak gözle gördüm. Cilasından boyasına kadar çok fazla restorasyon görmüş, kondisyonu çok iyi değil. 1500'lerde yapıldıgı için restorasyon görmesi normal ama arzu edilmeyecek kadar var. Böyle bir alım gücü ya Asya ya da Arap dünyasından çıkar. Tablonun Abu Dabi'deki Louvre Müzesi'nde sergilenmesi ihtimaller arasında.

LEONARDO DA VİNCİ KİMDİR?

Leonardo di ser Piero da Vinci 15 Nisan 1452 tarihinde Floransa’da dünyaya geldi. Avrupa’daki modern isimlendirme kurallarından önce ismi Leonardo di ser Piero da Vinci’dir. Bu ismin manası, Vinci’li üstad Piero’nun oğlu Leonardo’dur.

Da Vinci, ilk öğrenim yıllarında aritmetik ve geometride öğretmenlerinin sorduğu sorulara şaşırtıcı cevaplar verecek kadar iyiydi. Bu yeteneği ile küçük yaşlarda bile dikkat çekiyordu. Çocukluk yıllarında yapmaktan en keyif aldığı iş resim çizmekti. Sadece resim çizmiyor, aynı zamanda lir de çalıyordu. Babası ondaki yetenekleri fark edince, onu Floransa’nın en önemli atölyelerinden birine çırak olarak verdi.

14 yaşında kadar Vinci’de yaşadı büyükanne ve büyükbabasının yanında yaşadı. İkisinin de ard arda ölmesi üzerine Floransa’ya gitti. O donemde evlilik dışı çocukların üniversiteye gitmesi yasaktı ve maalesef Leonardo da babasının evlilik dışı bir ilişki sonucu dünyaya gelmiş çocuğuydu. Bu yüzden üniversitede okuma imkanı bulamadı.

Dönemin ünlü heykeltıraşı Andrea del Verrocchio, Leonardo’nun resimlerinden etkilenip onu çırak olarak kabul etti. Burada sadece Verrocchio ile değil, Lorenzo di Credi ve Pietro Perugino gibi önemli sanatçılarla da çalışma fırsatı buldu. Leonardo lir çalmayı da burada öğrenmişti.

Da Vinci, 1482 tarihinde Floransa’yı terk etti. Dünyaca ünlü, dünya tarihinin en olağanüstü iş başvurusu olarak kabul edilen mektubunu bu dönemde Milano Dükü Sforza için yazdı. Bu olağanüstü mektup sonucunda 17 sene boyunca Milano Dükü için çalıştı. Dük için sadece resim veya heykel yapmadı, aynı zamanda bina, makine ve silah tasarımları yaptı.

İlgi alanı oldukça geniş olan Da Vinci, bu yüzden başladığı işleri zamanında bitiremiyordu.

1485-1490 yılları arasında doğa, mekanik, geometri, uçan makineler, kilise, kale ve kanal yapımı gibi muhtelif alanlarda faaliyet gösterdi. Tüm bunların yanı sıra anatomi çalışmaları yaptı ve öğrenciler yetiştirdi.

1499 senesinde Milano’yu terk etti, 16 sene boyunca İtalya’da seyahat etti.

İnsanlık tarihinin en önemli resimlerinden biri olan Mona Lisa’yı bu dönemde yapmaya başladı. 1503 senesinde yapmaya başladığı tahmin edilen Mona Lisa tablosunu resmi tamamladıktan sonra bile yanından hiç ayırmamış, tüm seyahatlerinde yanında götürmüştür.

1504 senesinde babasının vefatı üzerine Floransa’ya döndü.

1506 senesinde, hayatının geri kalanında onun en yakın arkadaşı ve öğrencisi olacak olan, Kont Francesco Melzi ile tanıştı.

Leonardo da Vinci, 1513-16 yılları arasında Roma’da yaşadı ve Papa için birçok projede yer aldı. Bu dönemde anatomi ve fizyoloji alanlarında çalışmaya devam etti. Lakin Papa, da Vinci’nin kadavralar üzerinde çalışmasını yasakladı.

1516 senesinde Kral 1. Francis’ten Fransa’nın baş ressam, mühendis ve mimarı olmak üzere davet aldı. Bu davete icabet eden da Vinci, Amboise yakınlarındaki Kraliyet Sarayı’nın hemen yanında kendisi için hazırlanan konağa yerleşti.

Anatomi çalışmaları, da Vinci’nin giderek daha çok üzerine yoğunlaştığı bir konu haline gelmişti. İnsan organizmasına, çalışma kurallarını merak ettiği mükemmel bir makine olarak yaklaşmıştır.

Gördüğü, gözlemlediği her şeyi çizerek açığa kavuşturuyordu. Yaptığı ayrıntılı çizimlerle anatominin detaylarını ortaya çıkarıyordu. Çizimleri, bazı ufak yanlışlıklara rağmen son derece nettir. Meşhur anne karnındaki bebek çizimi için inekleri incelemiş ve elde ettiği sonuçları insana uyarlamıştır. Papa insan anatomisi üzerine çalışmasını yasakladıktan sonra dolaşım sistemi üzerine yaptığı araştırmasını sığır kalpleriyle çalışarak devam ettirmiştir.

Leonardo da Vinci, 2 Mayıs 1519 tarihinde 67 yaşındayken Ambois’teki evinde hayatını kaybetti. Kralın kollarında can verdiğine dair rivayetler vardır.

Son sözleri ise "Çalışmalarım olması gereken kaliteye erişmediği için Tanrıyı ve insanlığı gücendirdim." olmuştur. Ambois’teki Saint Florentin Kilisesi’nde toprağa verilmiştir.